8% Państwowa Pożyczka Złota z 1922 roku
8% Pożyczka Konwersyjna z 1925 roku
Obligacje (140×230 mm), data emisji 1 października 1922
6.1 10.000 Mkp. & 10 Zł. w złocie
6.2 50.000 Mkp. & 50 Zł. w złocie
Uwaga: nominały 12.000 i 24.000 marek wspomniane w katalogu Moczydłowskiego nie istnieją. Nie ma o nich żadnej wzmianki w aktach prawnych jak i innych dokumentach dotyczących tej pożyczki. W szczególności przepisy o ustaleniu ceny emisyjnej i te o konwersji wymieniają tylko nominał 10 i 50 złotych. Zastanawia mnie tylko skąd takie nietypowe i do niczego nie pasujące nominały pojawiły się w tym opracowaniu.
Obligacje skonwertowane (140×230 mm), data emisji 26 marca 1925 roku
6.3 10 Zł. w złocie
6.4 50 Zł. w złocie
Podstawa prawna emisji
- Ustawa z dnia 26 września 1922 roku w przedmiocie wypuszczenia 8% państwowej pożyczki złotej z 1922 roku (Dz. U. RP 22.83.741).
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 września 1922 roku w przedmiocie upoważnienia Ministra Skarbu do wypuszczenia I emisji 8% złotej pożyczki państwowej z 1922 roku (Dz. U. RP 22.83.742).
- Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 1 października 1922 o wypuszczeniu I emisji 8% państwowej pożyczki złotej z roku 1922 (MP 234 pozycja 155)
- Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 5 stycznia 1923 roku w przedmiocie zmiany terminu zamknięcia sprzedaży oraz ceny emisyjnej 8% państwowej pożyczki złotej z roku 1922
- Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 26 czerwca 1924 roku, w przedmiocie konwersji 8% państwowej pożyczki złotej z roku 1922 na 8% pożyczkę konwersyjną (Dz. U. RP 24.55.543).
- Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 18 marca 1925 roku o konwersji 8% państwowej pożyczki złotej z roku 1922 na 8% pożyczkę konwersyjną (Dz. U. RP 25.30.214).
Informacje o emisji
Minister Skarbu był upoważniony do wypuszczenia pożyczki do kwoty 15 miliardów marek polskich i 15 milionów złotych w złocie. Subskrypcja zamknęła się kwotą 11.677.330 złotych w złocie (parytetu z 1924 roku, równych frankom złotym) i 11.667.330.000 marek polskich.
Obligacje sprzedawano za dolary amerykańskie oraz za marki polskie, w oparciu o kurs 0.193 dolara za 1 złotego i kurs rynkowy marki polskiej. Cenę emisyjną regularnie aktualizowano rozporządzeniami Ministra Skarbu. I tak np. od 8 stycznia 1923 roku obowiązywała cena 33.000 marek za obligację [10 zł + 10.000 marek polskich]. Ostatecznie subskrypcję przedłużono do 1 marca 1923 roku.
Pożyczka była oprocentowana na 8% rocznie, przy czym kupony markowe wypłacano w markach polskich, a złotowe w dolarach USA, frankach szwajcarskich, lub markach polskich. W przypadku wypłaty w markach polskich, wartość kuponu przeliczano wg średniego kursu Giełdy Warszawskiej wspomnianych walut do marki polskiej, z ostatniego miesiąca poprzedzającego wypłatę kuponu. Wybór waluty przysługiwał Ministrowi Skarbu.
Obligacje przedawniały się po 30 latach od daty wykupu, a kupony po pięciu od dnia ich płatności.
W 1925 roku obligacje tej pożyczki skonwertowano na 8% Pożyczkę Konwersyjną z 1925 roku, poprzez ich przestemplowanie i obcięcie kuponów markowych. Była też możliwość wykorzystania ich do zakupu obligacji I serii 10% pożyczki kolejowej (według wartości nominalnej oidcinka złotowego 50% kwoty subskrypcji można było nimi uiścić, reszta musiała być wpłacona w gotówce).
Wykup
Termin płatności wynosił pięć lat. Część markowa była wypłacana w markach polskich, zaś część złotowa na identycznych zasadach jak te które dotyczyły kuponów odsetkowych od części złotowej, a więc w walucie obcej lub równowartości w markach polskich po bieżącym kursie.
Obieg obligacji tej pożyczki (wraz z tymi, które uległy późniejszej konwersji) wynosił według stanu na 1 stycznia 1928 odpowiednio 2.723.454.000 marek polskich i 2.747.650 złotych.
Emisja konwersyjna powstała w wyniku konwersji pożyczki z 1922 roku. Konwersji dokonywano od dnia 1 kwietnia 1925 roku poprzez odcięcie kuponów markowych i przestemplowanie obligacji opisanych w pozycji nr 6 czerwoną prostokątną pieczątką. Markowa część obligacji była spłacana w wysokości 1 grosza za 1000 marek polskich, za okazaniem obligacji, w terminie od 1 kwietnia do 31 grudnia 1925 roku. Po 31 grudnia 1925 roku markowa część obligacji podlegała spłacie po kursie wymiany marek polskich na złote, ustalonym dla banknotów, czyli 1 złoty = 1.800.000 marek polskich.
Obligacje tej pożyczki były spłacane od dnia 1 października 1927 roku. W związku z dewaluacją złotego, którego parytet uległ zmianie spłata następowała w złotych nowego parytetu według relacji 1,72 złote za 1 złoty parytetu z 1924 roku.
Formalnie zobowiązania z tytułu tej pożyczki powinny wygasnąć w 1957 roku, zaś uwzględniając przerwę wojenną w roku 1963.