7% Pożyczka Stabilizacyjna z 1927 roku
7% Pożyczka Stabilizacyjna z 1927 roku, skonwertowana na 41/2%
Obligacje transzy dolarowej (210×270), data emisji 8 listopada 1927
Nieskonwertowane
14.1 100 USD
14.2 500 USD
14.3 1000 USD
Skonwertowane
14.4 100 USD
14.5 500 USD
14.6 1000 USD
Uwaga: wspomniane przez Moczydłowskiego świadectwa tymczasowe transzy krajowej w wysokości USD 1.000.000,00 wydawane przez Syndykat Banków Polskich z datą emisji 8 listopada 1927 roku są emisją prywatną i nie stanowią zobowiązań Skarbu Państwa, a jedynie zobowiązania Syndykatu Banków Polskich.
Obligacje transzy funtowej (270×420) data emisji 8 listopada 1927 roku.
Sterling Tranche Bonds (270×420) issued on 8 November 1927
Nieskonwertowane
14.9 100 GBP
14.10 500 GBP
Skonwertowane
14.11 100 GBP
14.12 500 GBP
Podstawa prawna emisji
Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 13 października 1927 o planie stabilizacyjnym i zaciągnięciu pożyczki zagranicznej (Dz.U. RP 27.88.789)
Informacje o emisji
Pożyczkę w wysokości 2.000.000 funtów i 62.000.000 dolarów zaciągnięto celem ustabilizowania sytuacji walutowej w Polsce Plan stabilizacyjny, szczegółowo omówiony we wspomnianym powyżej rozporządzeniu, wprowadzał nowy parytet złotego w oparciu o cenę 1 kilograma złota na poziomie 5924.44. parytetowy kurs dolara wyniósł 8.9141 złotego. Dodatkowo zniesiono wszelkie ograniczenia w obrocie pieniężnym z zagranicą. Podniesiono także minimalny poziom pokrycia kruszcowego dla biletów Banku Polskiego z 30 do 40% obiegu.
Transza dolarowa
Pożyczka była oprocentowana na 7% rocznie, przy cenie emisyjnej równej 92% nominału, i cenie wykupu określonej na 103% nominału. Po uwzględnieniu prowizji banków pośredniczących w emisji, faktyczny koszt tej pożyczki przekraczał 9.45 %. Obligacje tej pożyczki zawierały także klauzulę wielowalutową, gdzie relacje poszczególnych walut zostały ściśle określone, co w okresie późniejszym, gdy parytety te uległy zmianie nastręczało wiele problemów. Termin płatności tej pożyczki ustalono na 15 października 1947 roku, z prawem zarządzenia przedterminowego wykupu po 15 października 1937 roku. Cała pożyczka została sprzedana w transzach: 47 milionów w USA, 6 milionów w Szwajcarii, 4 miliony w Holandii, 2 miliony w Szwecji, 1 milion w Polsce i 2 miliony we Francji. Stąd też spotykane są obligacje z czerwonym, ukośnym nadrukiem Tranche Francaise, co wiązało się z tym, iż w stosunku do tej właśnie transzy Rząd Polski zobowiązał się do opłacania francuskiego podatku od kuponów odsetkowych zagranicznych papierów wartościowych. Znajduje to swe potwierdzenie w preliminarzu budżetowym RP na rok 1936/37, gdzie przewidywano kwotę 35.000 dolarów na zapłacenie 25% podatku francuskiego od transzy francuskiej 7% dolarowej pożyczki stabilizacyjnej. Transza francuska była emitowana początkowo tylko w odcinkach po 100 dolarów, i według moich informacji tylko te odcinki były notowane na paryskiej giełdzie, ale ponieważ warunki emisji przewidywały możliwość zamiany drobniejszych odcinków na te o wyższym nominale, w wyniku takiej wymiany pojawiły się także w niewielkiej ilości odcinki po 1000 dolarów transzy francuskiej. Pożyczka została wyposażona w klauzulę wielowalutową, która przewidywała sztywne kursy i wypłatę kapitału oraz odsetek w walucie wg uznania posiadacza według relacji: 1 GBP=4.8665, 1 USD=5.183 CHF=2.488 NLG=3.731 SEK dla obligacji dolarowych i 1 GBP = 4.86 dla funtowych, a tylko relacja do franka francuskiego nie została sztywno określona, i była oparta o kurs dewiz w USD na Giełdzie Paryskiej.
Transza funtowa
Wyemitowano 1300 sztuk obligacji po 500 funtów i 13.500 sztuk obligacji po 100 funtów. Obligacje były konwertowane na podstawie umowy podpisanej 31 marca 1938 z bankiem Lazard Brothers & Company (Supplemental Loan Agreement of 31 March 1938). Zasady konwersji zostały opisane w tekście opublikowanym 15 grudnia 1937 roku w londyńskim dzienniku „Times”, którego tekst w oryginale zamieszczam poniżej.
Republic of Poland 7 per cent stabilisation loan of 1927, sterling issue – Lazard Brothers and Co., Limited refer to their announcements of 5th March and 15th October 1937, and have to inform bondholders that as a result of the negotiations there mentioned they are now instructed by the Polish Government to make to the bondholders the following offer for permanent settlement:
(1) Interest on these bond will be reduced from 7% to 4.5% per annum.
(2) Interest hitherto payable only in £ or $ at the fixed rate of $4.86 to the £ will in future also be payable at the option of the holder (as in the case of the dollar issue of this loan) in French Francs in Paris at the buying rate for sight exchange on London on the day of presentation, or in Dutch Florins at Fl. 12.092 to the £, or in Swedish Kroner at Kr. 18.133 to the £, or in Swiss Francs at S.Fcs. 25.189 to the £.
(3) Coupons presented for payment on the basis of Florins, Kroner or Swiss Francs as above, will be paid in sterling at the offices of Lazard brothers and Co., Ltd., at the option of holder either at the bankers buying rate on the day of presentation for sight drafts on Amsterdam, Stockholm or Zurich as the case may be, or at the fixed rates of exchange of Fl. 9.892 to the £, or Kr. 14.836 to the £, or S.Fcs. 20.609 to the £.
(4) The due date of the bond will be extended from 15th October 1947, to 15th October 1967, and Sinking Fund adjusted accordingly.
(5) All other conditions, including security of the bonds will remain unchanged.
(6) Coupons due 15th October 1937, not yet paid, will be payable on the above basis, but only upon acceptance of the offer as a whole in the manner to be prescribed in due course.
The effect of paragraphs 2 and 3 above is that interest payments made via the London-Amsterdam, London-Stockholm, or London-Zurich exchanges at the fixed rates stated in paragraph 3 will never be less than £4 .10s per annum per £100 bond. Holders will in fact receive more than that amount if at the time when a coupon is presented sterling stands in any of those countries below the rates given in paragraph 3. The Council of Foreign Bondholders and Lazard Brothers and Co., Limited, have examined carefully the whole position and consider that terms now offered by the Polish Government are in all the circumstances fair, and they recommend the offer for acceptance by bondholders.
W wyniku konwersji obniżono oprocentowanie do 4.5 % i przedłużono termin spłaty z 15 października 1947 do dnia 15 października 1967, poprzez przestemplowanie obligacji czerwonym stemplem i wymianę kuponów. Egzemplarzy nieskonwertowanych nie spotyka się. Wpływy z pożyczki w wysokości 540 milionów złotych przeznaczono 255 milionów zł na uzdrowienie obiegu pieniężnego (140 mln. na wycofanie z obiegu biletów zdawkowych, 90 mln. na zastąpienie drugiej połowy biletów zdawkowych pozostających w obiegu monetami srebrnymi, 25 mln. na wykupienie oprocentowanych biletów skarbowych), 75 milionów zł na podwyższenie kapitałów Banku Polskiego, 75 milionów zł na utworzenie rezerwy skarbowej oraz 140 milionów na cele rozwoju ekonomicznego, czyli tak zwany fundusz „F”, administrowany przez Bank Polski, i przeznaczony na kredyty rolnicze i dla przedsiębiorstw państwowych. Dodatkowo, konsorcjum banków pośredniczących, pod przewodnictwem Bankers Trust Company i Chase National Bank of New York, narzuciło w umowie pożyczki, utrzymywanie własnego przedstawiciela w Radzie Banku Polskiego przez okres trzech lat. Doradcą tym został Charles S. Dewey.
Wykup
Transza dolarowa
Po wprowadzeniu ograniczeń dewizowych zawieszono transfery zagraniczne z tytułu obsługi pożyczek emitowanych za granicą w walucie obcej. W czerwcu 1936 roku przeprowadzono rozmowy z bankami w Nowym Jorku, celem uzyskania złagodzenia obciążeń z tytułu spłaty tych pożyczek, zaś w oparciu o dekret z 30 września 1936, Minister Skarbu został upoważniony do deponowania sum przeznaczonych na obsługę pożyczek zagranicznych na rachunkach zablokowanych w Banku Polskim.
Jednocześnie w kraju w okresie od 01 czerwca 1937 do 31 maja 1938 roku konwertowano w/w obligacje na obligacje 4.5% Państwowej Pożyczki Wewnętrznej, zaś kupony od nich na 3% Bony Skarbu Państwa. Obligacje nie przedstawione do konwersji na pożyczkę złotową były skupowane przez Bank Polski i umarzane.
Obligacje były konwertowane na podstawie umowy z bankiem Bankers Trust Company podpisanej 15 września 1938 roku. W wyniku konwersji obniżono oprocentowanie do 4.5 %, i przedłużono termin spłaty z 15 października 1947 roku do dnia 15 kwietnia 1968 roku poprzez przedrukowanie obligacji granatowym nadrukiem, dołączenie talonu ze streszczeniem warunków konwersji i wymianę kuponów. Ponieważ większość obligacji przedstawiono do konwersji, odcinki bez nadruku są istotnie rzadsze. W wyniku przeprowadzonej konwersji anulowano także złotą klauzulę i pożyczka się płatna w prawnym środku płatniczym USA, obowiązującym w dniu płatności. Kupony od w/w obligacji podlegały konwersji na 3% Bony dolarowe serii pożyczki stabilizacyjnej (tzw. 3% Dollar Funding Bonds, Stabilisation Loan Series due 1956) na podstawie Planu Konwersji Kuponów od Pożyczki Stabilizacyjnej (Plan for Adjustment of Stabilisation Loan Coupons of 27 March 1937) z 27 marca 1937 roku i umowy z dnia 15 kwietnia 1937 roku z Bankers Trust Company.
Krajowi posiadacze tych obligacji, którzy nie skorzystali z możliwości konwersji na obligacje 4.5% Państwowej Pożyczki Wewnętrznej, mogli wziąć udział w konwersji z 1938 roku za pośrednictwem Banku Polskiego w terminie od 7 listopada 1938 do 30 kwietnia 1939. Do konwersji mogły być przedstawiane tylko obligacje zaopatrzone w kupon płatny 15 października 1938. Bank Polski przesyłał zebrane obligacje do Nowego Jorku, gdzie były one przedrukowywane i zaopatrywane w nowe kupony. Przy wydawaniu posiadaczom skonwertowanych obligacji wypłacano także wartość kuponu płatnego 15 października 1938 wg stawki odpowiadającej nowemu oprocentowaniu pożyczki. Osoby które nie chciały skorzystać z wyżej opisanej konwersji, mogły odsprzedać Bankowi Polskiemu posiadane obligacje z kuponem płatnym 15 października 1938 i następnymi, po kursie 4.50 zł za dolara wartości nominalnej obligacji.
W momencie wprowadzenia ograniczeń dewizowych z 1936 roku, obieg obligacji tej pożyczki wynosił 39.3 miliona dolarów. W wyniku skupu ($ 4.6 mln) i konwersji na obligacje pożyczki złotowej ($ 21.3 mln.), pozostało wg stanu na 1 kwietnia 1939 roku saldo w wysokości 13.348.700 dolarów. Według danych z 1973 roku w obiegu nadal pozostawało $ 13.126.100,00. Po wojnie obligacje te nie były obsługiwane. Jedynie w odniesieniu do obligacji transzy francuskiej będących w posiadaniu obywateli Francji dokonano ich częściowej spłaty. Układ z 7 września 1951 zawarty pomiędzy Polską i Francją przewidywał wypłacenie Francji zryczałtowanej sumy 4,2 miliarda franków na pokrycie wszystkich roszczeń obywateli francuskich wobec Polski, w tym i obligacji transzy francuskiej. Następnie dopiero w kwietniu 1973 roku rząd PRL pod naciskiem USA zgodził się na częściowy wykup reszty tych obligacji. Wykup ten był prowadzony w USA i w Polsce. W USA wypłacano posiadaczom 40% wartości nominalnej w trzech ratach. W Polsce obligacje te były skupowane w okresie od 1 września 1972 do 31 lipca 1980 przez Bank PeKaO SA za 36.5% wartości nominalnej, a ekwiwalent był wypłacany w bonach towarowych PeKaO.
Transza funtowa
Obieg tych obligacji wg stanu na 1 kwietnia 1939 wynosił 1.101.800 funtów. Po 1939 roku wykupu nie prowadzono, i nie podlegały one wykupowi prowadzonemu latach siedemdziesiątych, który dotyczył wyłącznie obligacji dolarowych. Niewielka część obligacji będąca w posiadaniu obywateli brytyjskich została spłacona w formie ryczałtowego odszkodowania na podstawie umowy z 11 listopada 1954 dotyczącej rozliczeń za mienie brytyjskie pozostawione w Polsce. Na podstawie tej umowy Polska przekazała Wielkiej Brytanii kwotę 2.800.000 funtów tytułem „całkowitego i ostatecznego załatwienia długów, zapłata których była gwarantowana przez Rząd Polski”. Na tym jednak sprawa nie została zakończona. Po wielu negocjacjach, Polska przedstawiła ofertę wykupu pozostałych obligacji transzy funtowej pożyczki stabilizacyjnej, za 40% wartości nominalnej. Oferta ta była ważna od 15/12/1955 i wygasła ostatecznie 31/12/1967. W wyniku tego wykupiono obligacje o wartości nominalnej 1.051.700 funtów, tak więc w obiegu pozostało do dzisiaj 31.100 funtów, jako że po wygaśnięciu wspomnianej oferty żaden późniejszy wykup nie był prowadzony.
Informacje na temat pożyczki stabilizacyjnej z rocznika Giełdy Londyńskiej 1982/83
Stabilisation Loan Debt Record – extract from Stock Exchange Yearbook 1982/83
Principal and interest of external loan shown below are free of all Polish taxes.
EXTERNAL DEBT SERVICE: In Jun 1936 the Government suspended the transfer of funds for payments under external loan agreements, and such payments were to be effected by deposits in zlotys in blocked amounts at the Bank of Poland.
PLAN OF ADJUSTMENT OF FEB 1937: This plan provided 3 options to holders of certain coupons, viz:
(a) Surrender of the coupons against cash payment of 35% of face value in full satisfaction
(later increased in some cases to cash payment of 4 1/2% pa.);
(b) Surrender of the coupons in exchange for 3% funding bonds for the full face value in the same currency; or
(c) Retention of the coupons, the equivalent in zlotys remaining in blocked accounts.
Amortisation of (inter alia) the 7% stabilisation loan of 1927 and City of Warsaw 7% loan of 1928 was to be maintained by surrender of bonds for cancellation whenever the required amounts were obtainable in the Polish market.
PERMANENT SETTLEMENT OF STABILISATION LOAN: The following terms were offered for the sterling issue in Dec 1937 and for the dollar issue in Sep 1938: (1) Interest to be reduced to 4 1/2% pa commencing with Oct 1937 coupon on sterling issue and Apr 1938 coupon on dollar issue. (2) Final redemption dates to be extended to 15 Oct 1967 on sterling issue and 15 Apr 1968 on dollar issue, and sinking funds adjusted.
SUSPENSION OF LOAN SERVICE FOR DURATION OF WAR: In Jan 1940 it was announced that payment of interest and sinking fund on loans was to be suspended for duration of war, the suspension in the case of the Stabilisation Loan 1927 to begin with half-yearly sinking fund due in Apr 1940 and with coupon due 15 Oct 1940. The Government stated that upon the termination of hostilities it intended to negotiate with the representatives of bondholders regarding the mode of restoring the service of the bonds.
BOND PURCHASE OFFER OF DEC 1955: In Nov 1954 the Ministry of Finance of the Polish People’s Republic notified Lazard Bros & Co Ld that on 1 Dec. 1955 they would pay an amount sufficient to purchase at Ł40 per Ł100 nominal any bonds (assented bonds with coupons Nos. 26 to 80 and unassented bonds with Nos. 22 to 40) tendered to Lazard Bros. & CO Ld after that date and not later than 31 Dec 1967 up to the total of Ł 1,082,800.00 bonds outstanding. Bonds so purchased were cancelled. The Ministry stated that they would not grant better terms in the future to holders who did not avail themselves of this offer. 11c offer became effective on 15 Dec 1955 and final payment was made in Dec 1962. The offer closed on 31 Dec 1967 Ł 1,051,700.00 bonds having been purchased and cancelled.
REPUBLIC OF POLAND STABILISATION LOAN, 1927:
The plan of stabilisation (promulgated by Decree of 13 Oct 1927) provided for the stabilisation of the zloty on a gold basis, the redemption of floating debt and the retirement of all Government currency notes. The proceeds of the loan were applied approximately as follows: Increase of capital of Bank of Poland Ł 1,725,000; conversion of existing note issue Ł5,290,000; redemption of floating debt Ł575,000; Treasury reserve Ł1,725,000 (since applied 1/3 to extinguishing debt of Treasury to Bank, 1/3 to increase of Government Treasury reserves and 1/3 for future economic development); and future economic development Ł3,100,000.
Republic of Poland 7% Sterling Bonds:
Agents: Lazard Bros. & Co Ld, 21 Moorfields, London EC2P 2HT. Issued Ł 2,000,000. Outstanding Ł 31,100 (after purchase of Ł1,051,700 under terms of purchase offer of Dec 1955, see above). Offered for sale in Oct 1927 at 92%. Part of the Stabilisation Loan, 1927. Secured as a first charge and lien on all customs revenues of the Republic, the Government undertaking to assign to the fiscal agents as specific security its gross Customs revenues, to be paid into a special account of the agents with the Bank of Poland; the Government will not be entitled to draw on that account in each month until 1/6 of the current half-yearly service (including sinking fund) has first been transferred to the fiscal agents outside Poland. Redeemable at 103% (a) on 15 Oct 1947 or (b) earlier (all or part) on any interest date on or after 15 Oct 1937 on 30 days’ notice from the Government; sinking fund based on 4% pa of the nominal value of the bonds (plus the premium of 3%), rising every fourth year by 1/2% to 6%, operated by half-yearly purchase at or under 103% or by drawings (Mar and Sep) for repayment at 103% on 15 Apr and 15 Oct (began Apr 1928); the Government may surrender bonds in satisfaction of the sinking fund. Interest t 15 Apr, 15 Oct. Principal and interest payable in London in sterling (at agents given above); or in New York (Bankers, Trust Co and Chase Manhattan Bank) in dollars at 4.86 per Ł1. Coupons and drawn bonds not presented for payment within 5 years after all bonds have been called or matured may, if the Republic so elects, be paid only at the Treasury, Warsaw. Bearer bonds (of Ł100 & Ł500). By Order dated 18 Jun 1979 of The Stock Exchange Council listing of assented bonds was cancelled.
Interest was regularly paid to 15 Apr 1937; as to coupons of Oct 1937 & Apr 1938 see Plan of Adjustment of Feb 1937 above; as to offer made in Dec 1937 for a permanent settlement see above. Coupons on assented bonds due Oct 1937 & Apr 1938 were paid on the new basis in Apr 1938; those due Oct 1938 and Apr & Oct 1939 were duly paid; in respect of coupon (No. 25) due 15 Apr 1940 payment was made (in London only) at the fixed rate of Ł3. 11 shillings 8.45d. Amortisation was effected regularly to 15 Oct 1937; as to extension of maturity and adjustment of sinking fund see Permanent Settlement above; amortisation been effected to15 Oct 1939.
Republic of Poland 7% Sinking Fund Gold Bonds:
Issued $62,000,000.00 Outstanding $13,126,100.00 viz $687,900 7% unassented and $12,438,200 4.5% assented. Sold in Oct 1927: $48,000,000.00 in USA (at 92%), $2,000,000.00 in France, $3,000,000.00 in Holland, $1,000,000.00 in Poland, $2,000,000.00 in Sweden and $6,000,000.00 in Switzerland. Part of the Stabilisation Loan of 1927. Security, redemption, sinking fund, interest dates and provisions as to coupons and drawn bonds not presented for payment same as for 7% sterling bonds shown above. Principal and interest payable in USA gold in New York (Bankers Trust Co and Chase Manhattan Bank); in sterling at $4.8665 in London (Lazard Bros. & Co Ld), at Sw.Frs.5.183 per $1 in Switzerland, at Fl 2,488 per $1 in Amsterdam or at Kr.3.731 per $1 in Stockholm; at buying rate for sight exchange on New York in Paris; or at current exchange, rate on New York in Warsaw.
Bearer bonds (of $1,000, $500 & $100). Registrable as to principal. Payable since 5 Jun 1933 in any USA lawful currency. Interest was regularly paid to 15 Oct 1936; as to coupons of Apr & Oct 1937 and Apr 1938 see Plan of Adjustment of Feb 1937 above; under an amended offer made in Oct A37 the coupons of Oct 1937 & Apr 1938 were paid at 4 1/4% pa; as to offer made in Sep 1938 for a permanent settlement see above. Coupons on assented bonds were duly paid at 15 Apr 1940. Amortisation was effected regularly to 15 Oct 1937; between 1 Jun 1937 and 30 May 1938. $21,263,700 bonds were converted into 4 1/2% internal bonds; as to extension of maturity and adjustment of sinking fund see Permanent Settlement above; amortisation under 1938 Agreement has been effected to Oct 1939.
Under Franco-Polish agreement of Sep 1951 distributions on account of principal have won made on the French trance, series C, as follows: in Jan 1953, Frs.500; Sep 1953 Fn.650; Aug 1954, Frs.260; Aug 1955, Frs.360; Aug 1956, Frs.600 (coupon 30 of 15 Oct 1942); Aug 1957, Frs.1,650 (coupon 31 of 15 Apr 1943); Aug 1958, Frs.1,800 (coupon 32 ~f 15 Oct 1943); Aug 1959, Frs. 1,200 (coupon 38 of 15 Apr 1944); Aug 1960, New Frs. 12 coupon 34 of 15 Oct 1944); Aug 1961, Frs.10 (coupon 35 of 15 Apr 1945); Jul 1962, Frs. 11 (coupon 36 of 15 Oct 1955); Aug 1963, Frs. 15 (coupon 37 of 15 Apr 1946); Aug 1964 Frs.24.50 (coupon 38 of 15 Oct 1946); Aug 1965, Frs.20 (coupon 39 of 15 Apr 1947); Apr 1970 Frs.3.50 (final). An offer of Temporary Settlement of all pre-war publicly offered US$ bonds, was announced 20 Jun 1973 and was made permanent to those who accepted the terms of the Temporary offer on 16 May 1975. The settlement provided, in all, for the payment of 40% of capital in full discharge of capital and interest. The offer remained open until 31 Jul 1980. About 80% of holders of offered $ bonds had accepted, and as at Oct 1981 there are only a small number of bonds outstanding.