6.5 % Pożyczka Zapałczana z 1930 roku
4.25 % Zewnętrzna Pożyczka Amortyzacyjna w Dolarach
Obligacja, data emisji 1 października 1930 roku
19.1 50.000 USD nieznany
Obligacje pierwszej emisiji zostały w całości skonwertowane na obligacje konwersyjne i zniszczone. Być może jako takich obligacji nigdy nie było, jako że całą pożyczka była w jednym ręku i mogła być reprezentowana przez jeden odcinek zbiorowy. Znane są tylko obligacje konwersyjne.
Obligacja konwersyjna (188×385),data emisji 1 października 1938 roku
19.2 50.000 USD
Podstawa prawna emisji
Ustawa z dnia 26 stycznia 1931 roku (Dz.U. RP 31.9.46).
Ustawa z dnia 4 stycznia 1938 roku o konwersji 6.5% pożyczki zagranicznej (Dz.U. RP 1938.1.1)
Informacje o emisji
Pożyczkę zaciągnięto w oparciu o umowę z dnia 1 października 1930 roku, zawartą pomiędzy Rzeczpospolitą Polską, Spółką Akcyjną do Eksploatacji Państwowego Monopolu Zapałczanego w Polsce z siedzibą w Warszawie i N.V. Financieele Maatschapij Kreuger and Toll z siedzibą w Amsterdamie. Następnie umowa ta była zmieniona w formie umowy dodatkowej, zawartej pomiędzy tymi samymi stronami w dniu 1 lipca 1931 roku. Pożyczkodawcą była firma Ivara Kreugera, zwanego szwedzkim królem zapałek, i wszystkie obligacje tej pożyczki znalazły się w jej posiadaniu. Zabezpieczeniem pożyczki były wpływy z dzierżawy Państwowego Monopolu Zapałczanego.
Kurs emisyjny pożyczki wynosił 93 za 100, a jej kwota nominalna była równa 32.400.000 dolarów. Wpływy z tej pożyczki przeznaczono na przedterminową spłatę sumy $ 4.350.000, czyli pozostałości 7% pożyczki zapałczanej z 1926 roku, emitowanej w oparciu o ustawę z 2 sierpnia 1926 roku (Dz.U.RP 1926.85.477), 18.052.000 przekazano na spłatę zadłużenia Skarbu Państwa w BGK, 50.000.000 złotych na spłatę innych długów państwowych, 25.000.000 złotych na budowę portu w Gdyni, 15.000.000 złotych na budowę linii telefonicznej Warszawa-Cieszyn, resztę zaś na inne inwestycje państwowe i lokaty w papiery procentowe. Oficjalnie podawany koszt tej pożyczki, po uwzględnieniu marży emisyjnej i prowizji pośrednika, wyniósł około 9.44 procent, biorąc jednak pod uwagę straty poniesione przez Polskę w wyniku działalności Krugera, koszty te były znacznie wyższe.
W wyniku nacisków ze strony polskiego rządu, i pod presją ograniczeń dewizowych wprowadzonych w 1936 roku, wierzyciel, którym wtedy była już Svenska Tändsticks Aktienbolaget, z siedzibą w Jőnkőping, w Szwecji, zgodził się na konwersję niespłaconej kwoty. Cała niespłacona do 1938 roku część pożyczki została skonwertowana na 4.25 % pożyczkę zapałczaną z 1938 roku, zaś obligacje emitowane w 1930 roku zostały najprawdopodobniej zniszczone, szczególnie, że nigdy nie trafiły do obrotu i pozostawały cały czas w jednym ręku.
Po bankructwie koncernu Kreugera, wierzytelność ta została przejęta przez firmę Svenska Tändsticks Aktienbolaget, z siedzibą w Jőnkőping, w Szwecji. Nowe obligacje, oprocentowane na 4.25% zostały wyemitowane w oparciu o dodatkową umowę z dnia 7 grudnia 1938, zawartą pomiędzy Rzeczpospolitą Polską, Spółką Akcyjną do Eksploatacji Państwowego Monopolu Zapałczanego w Polsce z siedzibą w Warszawie i Svenska Tändsticks Aktienbolaget, z siedzibą w Jőnkőping, w Szwecji.
Cała emisja konwersyjna wynosiła 29.639.065,10 dolarów USA, w odcinkach po 50.000 dolarów każdy, ponieważ jednak oryginalna umowa pożyczki zawierała postanowienia umożliwiające częściową spłatę obligacji o nominale 50.000 dolarów, z użyciem funduszu amortyzacyjnego przypisanego do tej pożyczki, jedna z obligacji, pomimo tego iż opiewała na 50.000 dolarów miała tak na prawdę nominał w wysokości 39.065,10 dolarów. Zmiany nominału dokonano poprzez adnotację o spłacie części kapitału z funduszu amortyzacyjnego, zamieszczoną w przewidzianej do tego rubryce na rewersie obligacji. Dodatkowo, na żądanie wierzyciela umowa pożyczki umożliwiała wymianę obligacji po 50.000 dolarów na odcinki po 100, 500 i 1000 dolarów. Celem zamieszczenia takiej klauzuli, było prawdopodobnie przewidywane wprowadzenie obligacji tej pożyczki na rynek giełdowy, co w wypadku odcinków po 50.000 nie miało by większego sensu, z powodu oczywistych ograniczeń w płynności papieru o tak wysokim nominale. Svenska Tändsticks Aktienbolaget nigdy z tego prawa nie skorzystała, a odcinki o mniejszych nominałach nigdy nie zostały wydrukowane.
Zgodnie z informacjami podawanymi przez Moczydłowskiego, wydrukowano 700 sztuk tych obligacji, w tym 40 sztuk rezerwowych, bez numeru i 60 sztuk wzorów. W obiegu znalazły się 593 sztuki. Wysokość obiegu według stanu na dzień 1 kwietnia 1939 roku równała się wysokości całej emisji. Na podstawie umowy polsko-szwedzkiej pożyczka ta została ujęta w rozliczeniach za mienie szwedzkie pozostawione w Polsce, a obligacje przekazano rządowi polskiemu. Pożyczka ta została skonwertowana na bony skarbowe wydane w kwocie 55.000.000 koron szwedzkich i płatne do 1968 roku. Jest to więc jedyna polska pożyczka emisyjna, którą tak na prawdę spłacono w całości, co z kolei powoduje bezskuteczność wszelkich roszczeń z tego tytułu.